ĐỤC THUỶ TINH THỂ

1. Định nghĩa

Bệnh đục thủy tinh thể hay còn gọi là đục nhân mắt, bệnh cườm đá, cườm khô. Đục thể thuỷ tinh là tình trạng mờ đục của thể thuỷ tinh do các nguyên nhân khác nhau gây ra. Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mù loà ở các nước đang phát triển. Tuy nhiêu nếu được phẫu thuật thay thuỷ tinh thể nhân tạo bệnh nhân vẫn có khả năng phục hồi được thị lực.

2. Phân loại đục thuỷ tinh thể

a.     Theo hình thái, vị trí

• Đục nhân: Tình trạng đục nhân xảy ra do khi tình trạng xơ cứng và chuyển màu vàng của nhân thủy tinh thể vượt mức ở vùng trung tâm. Đây được gọi là tình trạng đục nhân thể thủy tinh. Ở giai đoạn đầu, 2 yếu tố này gây ra một số tật khúc xạ của mắt dẫn đến những triệu chứng như nhìn xa mờ. Đục nhân có thể xảy ra ở một bên mắt.
• Đục vỏ: Dạng đục vỏ này có thể to ra và nhập vào nhau để tạo thành các vùng đục vỏ lớn hơn. Khi toàn bộ vỏ từ bao tới nhân trở thành đục trắng (thủy tinh thể đục hoàn toàn) gọi là đục chín. Tình trạng này xảy ra ở hai mắt và thường không cân xứng.
• Đục bao: Là vết đục nhỏ ở biểu mô và bao trước thể thủy tinh nhưng không gây ảnh hưởng đến lớp vỏ.

b.     Phân loại theo mức độ

•         Bệnh lý đục thể thủy tinh được chia thành 4 mức độ: đục bắt đầu, đục tiến triển, đục gần hoàn toàn và đục hoàn toàn. 

•         Dù là thủy tinh thể bị đục loại nào (trừ chấn thương) thì về cơ bản, tình trạng đục thường là do cấu trúc và tỉ lệ các phân tử protein bị biến đổi, tạo ra những vùng mờ đục trong thủy tinh thể, cản ánh sáng đến võng mạc và gây giảm thị lực

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh đục thủy tinh thể

Bệnh diễn biến thường chậm không gây đau đớn cho người bệnh, ở những giai đoạn đầu gần như không thấy bất kỳ dấu hiệu nào. Khi bệnh đến giai đoạn nặng hơn thấy các triệu chứng biểu hiện bệnh như:

·         Giảm thị lực là triệu chứng điển hình và quan trọng ở bệnh đục thủy tinh thể. Mắt nhìn mờ hơn, khó nhìn, hay mỏi mắt khi tập chung nhìn vào một vật nào đó.

·         Tăng nhạy cảm với ánh sáng, hay lóa mắt. Nhìn ở ngoài sáng khó hơn khi nhìn ở nơi có bóng râm. Do khi có ánh sáng đổng tử co lại làm hạn chế ánh sáng có thể tới được võng mạc.

·         Nhìn đôi, nhìn một vật thành nhiều vật

·         Nhìn mờ như có màn sương che trước mắt

·         Các triệu chứng có thể thấy ở cả hai mắt hoặc một mắt.

4.  Nguyên nhân và các yếu tố gây đục thủy tinh thể

Nguyên nhân nguyên phát

·         Do bẩm sinh liên quan tới các rối loạn yếu tố di truyền

·         Do quá trình lão hóa tự nhiên gây ảnh hưởng tới dinh dưỡng cho thủy tinh thể. Thường gặp ở độ tuổi trên 50

Nguyên nhân thứ phát

·         Mắc các bệnh khác tại mắt tái đi tái lại nhiều lần như : Viêm màng bồ đào

·         Chấn thương mắt...

·         Thường xuyên sử dụng các loại thuốc ảnh hưởng tới mắt như corticoid, thuốc hạ mỡ máu nhóm statin, các thuốc chống loạn nhịp (amiodarone ), thuốc chống trầm cảm...

·         Mắc các bệnh toàn thân như tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì...

·         Do Thường xuyên tiếp xúc với tia tử ngoại, tia X, ánh sáng tia chớp, tia hàn

5. Điều trị đục thể thuỷ tinh 

Cho đến nay chưa có loại thuốc nào có thể làm chậm lại, phòng ngừa hoặc làm đảo ngược sự phát triển của đục thể thể thuỷ tinh. Nhiều thuốc chống đục thể thuỷ tinh đang được nghiên cứu, trong đó có các thuốc làm giảm Sorbitol, aspirin, các thuốc làm tăng Glutathion và các vitamin chống oxy hoá như vitamin C và vitamin E.

Điều trị đục thể thuỷ tinh bằng phẫu thuật

Chỉ định điều trị đục thể thuỷ tinh bằng phẫu thuật thông thường nhất là nguyện vọng của bệnh nhân muốn cải thiện chức năng thị giác. Quyết định phẫu thuật căn cứ vào chức năng thị giác suy giảm có ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân

6. Cách chăm sóc bệnh nhân sau mổ đục thủy tinh thể 

Sau mổ, bệnh nhân cần được chăm sóc chu đáo và thực hiện theo đúng những chỉ định của bác sĩ. Dưới đây là một số lưu ý: 

·         Bệnh nhân có thể gặp phải một số biểu hiện như mắt đỏ nhẹ, hơi cộm và chảy nước mắt,… nhưng sau khoảng vài ngày, tình trạng này sẽ tự khỏi. 

·         Giữ gìn vệ sinh thật tốt, đặc biệt là vệ sinh mắt và vệ sinh tay.

·         Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Trước khi tra thuốc, cần đảm bảo tay phải thật sạch sẽ.

·         Nếu phải tra nhiều loại thuốc thì mỗi loại nên cách nhau khoảng 5 phút, lưu ý cần đậy nắp thuốc ngay sau khi sử dụng. 

·         Sau phẫu thuật tuyệt đối không được để xà phòng vào mắt, tốt nhất không nên gội đầu vào thời gian này. 

·         Sau mổ 1 ngày bệnh nhân có thể tắm dưới cổ và sau 1 một vài tuần có thể tắm dưới vòi hoa sen, bệnh nhân kiêng bơi trong 1 tháng. 

·         Nên ăn những thực phẩm mềm mại, tránh nhai mạnh hay nhai quá nhiều. 

·         Không được gãi mắt hoặc dụi mắt. Tốt nhất, nên dùng kính hoặc băng mắt khi ngủ để tránh vô thức dụi mắt khi đang ngủ. 

·         Không cúi đầu nhiều hay mang vác nặng. 

·         Bệnh nhân có thể xem tivi và sau đó khoảng 1 tháng có thể sinh hoạt như bình thường.

Ths.Bs Phạm Cao Cường – Khoa Mắt