Dinh dưỡng là một trong những yếu tố rất quan trọng để giúp bệnh nhân COPD chống chọi với bệnh tật. Vậy bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính nên ăn gì? Và những nhóm thức ăn nào nên kiêng để tránh gây khởi phát bệnh? Dưới đây là top các nhóm thực phẩm vàng rất tốt cho những bệnh nhân đang bị hoành hành bởi COPD. 

1. Tầm quan trọng của thức ăn với bệnh nhân bị phổi COPD

Đối với người bệnh nói chung thì dinh dưỡng luôn là một phần cực kỳ quan trọng để duy trì thể lực, đề kháng chống chọi với bệnh tật. Và bệnh viêm phổi mãn tính cũng không ngoại lệ, tình trạng khó thở, ho đờm hay tức ngực sẽ liên tục xảy ra khiến cơ thể bị mệt mỏi và kiệt quệ.

Nhưng khi được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, thì cơ thể người bệnh như được tiếp thêm một nguồn năng lượng mới. Bổ sung đúng nguồn dinh dưỡng mà cơ thể cần, kết hợp đủ các nhóm khoáng chất sẽ giúp hồi phục hệ hô hấp, bạn sẽ thở dễ dàng hơn.

Theo các tài liệu nghiên cứu y khoa, quá trình biến đổi thức ăn thành nhiên liệu trong cơ thể được gọi là quá trình trao đổi chất. Oxy và thực phẩm sẽ là nguyên liệu thô của quá trình này, còn năng lượng và carbon dioxide là thành phẩm. Carbon Dioxide là sản phẩm chất thải chúng ta thở ra. Chế độ ăn cho người bệnh COPD ít carbohydrate và nhiều chất béo sẽ giúp họ thở dễ dàng hơn dựa trên những nghiên cứu y khoa.

2. Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) nên ăn gì? Nhóm thực phẩm được chỉ định

2.1. Thực phẩm giàu protein

Nhóm thực phẩm đầu tiên rất quan trọng đó là giàu protein bởi chúng rất tốt cho việc duy trì cơ hô hấp mạnh mẽ.

- Protein có trong các loại như: thịt gia cầm, thịt các loài động vật ăn cỏ, trứng

- Các loại cá có chứa nhiều chất béo như: cá thu, cá hồi, cá mòi… rất giàu protein

- Sữa, trứng, pho mát, các loại hạt và đậu khô hoặc đậu Hà Lan cũng là món ăn bổ dưỡng

2.2. Carbohydrate phức hợp

Bổ sung Carbohydrate phức hợp sẽ giúp cải thiện chức năng của hệ thống tiêu hoá, đồng thời giúp người bệnh COPD kiểm soát tốt lượng đường trong máu.

- Hạn chế các loại carbohydrate đơn giản như đường ăn, kẹo, bánh ngọt và nước ngọt thông thường.

- Ăn 20 đến 30 gam chất xơ mỗi ngày, từ các món như bánh mì, mì ống, các loại hạt, trái cây và rau.

- Khoai tây nguyên vỏ, hạt diêm mạch, lúa mạch, yến mạch, đậu Hà Lan, và các loại đậu…

2.3. Thực phẩm giàu kali

Chất kali có vai trò quan trọng đối với chức năng phổi vì vậy trong thực đơn của người bệnh thì chất kali luôn được kê đầu tiên. Nếu để tình trạng thiếu hụt kali có thể gây ra các vấn đề về hô hấp nghiêm trọng.

Thực phẩm giàu kali gồm có: các loại rau xanh lá đậm, bơ, măng tây, cà chua, củ dền, chuối, cam…

2.4. Chất béo lành mạnh

Chất béo có nguồn gốc từ cá và thực vật như: bơ, dầu dừa, ô liu, cá béo và các loại hạt… rất an toàn. Nguồn dinh dưỡng này sẽ gia tăng lượng CO2 trong máu với người bệnh COPD đồng thời cũng cung cấp nguồn năng lượng cao và dinh dưỡng tổng thể nhiều liên tục trong thời gian dài.

Chất béo cũng có trong động vật như gà, vịt, bò, lợn… thì chỉ ăn dưới 300mg/ngày.

2.5. Vitamin và các khoáng chất

Vitamin tổng hợp cần được bổ sung liên tục, bổ sung thêm canxi (Canxi cacbonat hoặc canxi citrate), các thực phẩm có chứa cả vitamin D. Trước khi bổ sung vitamin hoặc thực phẩm chức năng thì cần hỏi ý kiến bác sỹ trước.

2.6. Uống đủ nước

Ngoài các nhóm thực phẩm quan trọng ở trên thì uống đủ nước chính là việc mà bệnh nhân COPD phải làm mỗi ngày. Nước cần từ 2 – 3 lít sẽ giúp làm loãng đờm đặc, hạn chế tình trạng táo bón và giúp các chất nhầy dễ dàng được loại bỏ ra ngoài.

3. Các nhóm thực phẩm mà bệnh nhân COPD không nên ăn

Bên cạnh những nhóm thực phẩm được khuyến nghị bổ sung thì có những loại thực phẩm cần tránh. Trong số đó bao gồm:

3.1. Muối

Muối sẽ khiến cơ thể bị tích nước làm ảnh hưởng đến huyết áp, tăng gánh nặng cho tim. Vì vậy, trong mỗi phần ăn thì không nên chứa quá 300mg natri và toàn bộ bữa ăn không nên vượt quá 600mg natri.

Phần lớn lượng muối thường có sẵn trong thực phẩm hàng ngày, có thể sử dụng muối thay thế cho thảo mộc, gia vị không chứa muối.

3.2. Một số loại trái cây hạt cứng

Như các loại đào, mơ, dưa khi ăn vào có thể gây ra tình trạng đầy hơi do carbohydrate bị lên men trong đường tiêu hóa. Lâu dần sẽ dẫn đến các vấn đề về đường hô hấp ở những người bị COPD.

3.3. Các loại rau và cây họ đậu

Cải bắp, cải Brussel, bắp (ngô), súp lơ, đậu lăng, tỏi tây, hành… là một số loại thực phẩm phổ biến hàng ngày. Nhưng với bệnh nhân COPD khi ăn vào có thể sẽ tạo khí gas, gây ra tình trạng đầy hơi khi sử dụng. Vì vậy, cần kiêng các loại rau này trong chế độ ăn của mình. Nếu không gặp vấn đề gì, bạn vẫn có thể ăn trong vòng kiểm soát.

3.4. Chocolate

Có rất nhiều bệnh nhân COPD thích ăn socola nhưng thực sự thì nên hạn chế hoặc không nên ăn. Bởi chúng có chứa nhiều caffeine sẽ ảnh hưởng xấu đến các loại thuốc dùng để điều trị COPD.

3.5. Đồ chiên

Đồ chiên rán nhiều dầu mỡ có lẽ là khoái khẩu của rất nhiều người. Tuy nhiên, bệnh nhân COPD khi ăn vào có thể gây ra tình trạng đầy hơi, khó tiêu, ảnh hưởng tới hơi thở và hệ hô hấp. Vì vậy, nên hạn chế tối đa đồ chiên trong khẩu phần ăn của bệnh nhân.

3.6. Cà phê, trà, nước tăng lực

Bệnh nhân COPD phải hạn chế tối đa các loại nước uống có chứa caffein, đồ có cồn, có gas. Bởi thực phẩm này có thể phản ứng và gây ảnh hưởng tới thuốc điều trị tắc nghẽn mãn tính. Làm bệnh nhân bị chậm nhịp thở và khiến người bệnh khó khạc ra chất nhầy.

4. Nguyên tắc dinh dưỡng đối với bệnh nhân bị phổi mãn tính COPD

- Chia nhỏ bữa ăn: bệnh nhân không nhất thiết phải ép mình ăn quá no mà hãy chia nhỏ thành nhiều bữa/ngày để giúp dạ dày không bị đầy quá mức từ đó giúp phổi mở rộng và việc thở dễ dàng hơn.

- Ăn chính vào bữa sáng: để đầy đủ năng lượng cho cả ngày và giúp cơ thể lúc nào cũng khỏe mạnh hơn.

- Tư thế ngồi ăn: nên ngồi trên một chiếc ghế cao, thẳng lưng để hạn chế áp lực từ ổ bụng ép lên cơ hoành gây ra tình trạng khó thở.

- Sử dụng muối điều độ: để tránh trường hộp bị tăng huyết áp hoặc tình trạng phù nề thường diễn ra ở giai đoạn cuối COPD.

- Sử dụng chất làm ngọt tự nhiên thêm trong khẩu phần ăn như mật ong thay thế đường.

CNĐD Nguyễn Thị Ly- Tổ T3G