CA LÂM SÀNG HAY: NỘI SOI MẬT TỤY NGƯỢC DÒNG (ERCP) LẤY SỎI ỐNG MẬT CHỦ

Bệnh nhân nữ T.T.A 59 tuổi đến từ Huyện Nông Sơn - Quảng Nam, bệnh nhân đột ngột đau bụng dữ dội vùng thượng vị,hạ sườn phải kèm buồn nôn,sốt ớn lạnh,tiểu vàng đậm. Bệnh nhân được điều trị tại tuyến huyện một ngày không đỡ nên được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Khu vực miền núi phía Bắc Quảng Nam.

Bệnh nhân được làm xét nghiệm công thức máu, siêu âm bụng, CT Scan ổ bụng. Kết quả cho thấy tình trạng nhiễm trùng với bạch cầu tăng, nồng độ Bilirubin trực tiếp tăng cao, men tụy tăng cao, men gan tăng cao, nhiều sỏi trong ống mật chủ, sỏi túi mật.

Bác sĩ cho biết bệnh nhân bị sỏi ống mật chủ khả năng cao là do sỏi túi mật di chuyển gây ra và gây nên tình trạng viêm tụy cấp, nhiễm trùng đường mật. Bệnh nhân được chỉ định Nội soi mật tụy ngược dòng  (ERCP) can thiệp lấy sỏi ống mật chủ. Ekip Nội soi Khoa Nội Tiêu Hóa đã can thiệp ERCP thành công lấy ra 01 viên sỏi màu đen, cứng, kích thước # 15*18mm kẹt tại bóng Vater và nhiều viên sỏi khác trong ống mật chủ kích thước # 10-15mm.

 Hình ảnh các viên sỏi được lấy ra khỏi ống mật chủ. 

Sau 01 ngày can thiệp và chăm sóc điều trị tận tình chu đáo, bệnh nhân đã đỡ đau nhiều, hết sốt, tình trạng sức khỏe đang dần ổn định. Tình trạng nguy kịch đã qua, sỏi ống mật chủ đã lấy sạch, bệnh nhân còn sỏi trong túi mật nên sẽ được lên lịch cắt túi mật qua Phẫu thuật nội soi để giảm nguy cơ tái phát sỏi ống mật chủ và viêm túi mật sau này.

Sỏi ống mật chủ (ÔMC) là bệnh lý thường gặp ở nước ta, chiếm tới 50 – 60% trong tổng số sỏi mật. Bệnh lý sỏi ÔMC ở Việt Nam rất phức tạp, trước đây thành phần chủ yếu của sỏi ÔMC là sắc tố mật, nhân là xác hay trứng giun đũa. Những năm gần đây, Sỏi thứ phát (thường là cholesterol) ngày một tăng lên, sỏi hình thành trong túi mật nhưng di chuyển đến các ống mật .

Khi người bệnh mới bị sỏi ống mật chủ thường không có dấu hiệu rõ ràng, các triệu chứng thường gặp như đầy chướng bụng, chậm tiêu. Sỏi ống mật chủ có thể gây ra tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn gây viêm đường mật với các biểu hiện đau bụng, sốt, vàng da (tam chứng Charcot) diễn ra và mất đi theo một trình tự thời gian là đặc điểm nổi bật của nhiễm trùng đường mật do sỏi.

Những viên sỏi kẹt tại bóng Vater có thể gây viêm tụy cấp. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như viêm mủ đường mật và áp xe gan đường mật,  thấm mật phúc mạc, viêm phúc mạc mật, sốc nhiễm khuẩn đường mật, xơ gan mật…

Chẩn đoán sỏi ống mật chủ và các biến chứng liên quan dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và Cận lâm sáng như: CTM, X - Quang bụng, Siêu âm bụng, Chụp cắt lớp vi tính bụng (CTscan), Chụp cộng hưởng từ (MRI).

Trước đây bệnh lý sỏi ống mật chủ được can thiệp chủ yếu bằng ngoại khoa, bệnh nhân phải trải qua cuộc phẫu thuật kéo dài với nguy cơ mất máu và những biến chứng liên quan đến phẫu thuật. Tuy nhiên, kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) ra đời giúp điều trị lấy sỏi ống mật chủ (ÔMC) qua nội soi, nong, đặt stent ống mật chủ. Phương pháp này dần dần thay thế phẫu thuật và có nhiều ưu điểm vượt trội như: kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, thời gian nằm viện ngắn,giảm gánh nặng về chi phí và thời gian phục hồi nhanh, ít biến chứng, ít ảnh hưởng tới sức khỏe và thẩm mỹ. Do vậy phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ tối ưu này đã khắc phục được phần lớn nhược điểm của phương pháp phẫu thuật ở những bệnh nhân sỏi OMC. Bên cạnh đó, phương pháp này còn giúp đánh giá và điều trị các bệnh lí khác như: hẹp ống mật, giun chui ống mật,rối loạn chức năng cơ vòng Oddi, sỏi ống tụy, hẹp ống tụy, u bóng Vater…

Hiện nay, Khoa Nội tiêu hóa Bệnh viện Đa khoa Khu vực miền núi phía Bắc Quảng Nam đã làm chủ kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng(ERCP), giúp cho người bệnh (đặc biệt là bệnh nhân tại Quảng Nam ) được tiếp cận phương pháp điều trị tối ưu sỏi ống mật chủ với hiệu quả cao, chi phí thấp và ít biến chứng, tránh được cuộc phẫu  phẫu thuật lớn tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

Bs. Nguyễn Đăng Hoàng - Khoa Nội Tiêu hóa