TẦM SOÁT UNG THU VÚ

Ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ nhiều nước trên thế giới và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong số các nguyên nhân gây tử vong do ung thư ở nữ. Theo GLOBOCAN năm 2018, trên toàn thế giới có 2.089.000 ca mới mắc và 627.000 ca tử vong do UTV, đứng hàng thứ 5 trong số tử vong do ung thư.

BIỂU HIỆN THƯỜNG THẤY KHI BỊ UNG THƯ VÚ?

1. Chảy dịch ở núm  vú, có thể là dịch trong, vàng trong, màu sậm giống máu.
2. Núm  vú bị loét, rỉ dịch.
3. Núm  vú bị co kéo tụt vào trong.
4. Sờ được một mảng lộm cộm trong vú hay cục u ở vú hay nách.
5. Da vú bị nhăn, da dày giống da trái cam sành.
6. Da vú bị thay đổi hình dạng và màu sắc khác biệt so với bên vú kia.
7. Đau vú một hay nhiều nơi.

NHỮNG AI CÓ NGUY CƠ MẮC UNG THƯ VÚ?

1. Phụ nữ ở độ tuổi 45-50.
2. Phụ nữ mãn kinh trễ trên 55, có kinh sớm trước 10 tuổi.
3. Không có con, có con đầu lòng trên 35 tuổi, không cho con bú. 
4. Đã bị ung thư vú một bên.
5. Trong gia đình có mẹ hay chị, em, con gái bị ung thư vú. Khoảng 5-10% ung thư do di truyền.
6. Bản thân đã có khối u vú với tăng sản ống tuyến vú không điển hình.
7. Đã hay đang bị ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung.
8. Tiếp xúc nhiều với hóa chất, tia xạ.
9. Chế độ dinh dưỡng nhiều thịt, giàu chất béo, ít rau quả và người hút thuốc lá, uống nhiều rượu.
10. Phụ nữ béo phì sau mãn kinh.
11. Uống lâu dài liên tục thuốc nội tiết thay thế sau mãn kinh.

TẦM SOÁT UNG THƯ VÚ LÀ GÌ?

Tầm soát có nghĩa là kiểm tra toàn bộ ngay khi cơ thể chúng ta đang còn khỏe mạnh và chương trình tầm soát này được tiến hành trên hàng loạt số đông dân chúng.

TẠI SAO PHẢI TẦM SOÁT UNG THƯ VÚ?

1. Tầm soát ung thư vú mới giúp phát hiện được ung thư vú khi còn giai đoạn sớm.
2. Các nhà khoa học Mỹ đã thống kế thấy rằng tỷ lệ chữa khỏi UTV giai đoạn tại chỗ (giai đoạn rất sớm) đạt đến 98-99%. Hơn thế nữa, với ung thư vú được phát hiện sớm thì phương pháp phẫu thuật được các bác sĩ lựa chọn là phương pháp bảo tồn - tức là chỉ mổ loại bỏ khối u, vẫn giữa nguyên bầu ngực bảo đảm yếu tố thẩm mỹ của người phụ nữ. 
3. Điều trị cho Ung thư vú giai đoạn sớm có chi phí thấp hơn nhiều so với chi phí cho điều trị ung thư vú đến muộn.
4. Ở Mỹ, nhờ vào chụp X Quang tuyến vú để phát hiện sớm UTV mà tỷ lệ tử vong do UTV giảm đi 20-30% so với trước đây.
5. Ở Việt Nam, vì sao tỷ lệ tử vong do UTV cao nhất thế giới? do không tầm soát UTV sớm. UTV là bệnh có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên tại Việt Nam, trên 70% người bệnh ung thư đến bệnh viện ở giai đoạn muộn nên tỷ lệ chữa khỏi bệnh thấp hơn so với các nước trên thế giới.

CÁC PHƯƠNG PHÁP TẦM SOÁT UNG THƯ VÚ?

1.     Chụp X-quang tuyến vú (hay còn gọi là nhũ ảnh): Chụp X-quang tuyến vú giúp tạo ra hình ảnh bên trong vú, nhằm phát hiện những bất thường ở vú, có thể quá nhỏ để nhìn thấy bằng mắt thường hoặc cảm thấy. Theo thống kê, chụp X-quang tuyến vú giúp phát hiện 80-90% những người có bệnh, nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào.

2.     Siêu âm vú.

3.     Chụp CT, MRI.

4.     Khám lâm sàng tuyến vú.

Chụp X-quang tuyến vú (mamography): đây là thủ thuật sử dụng tia X cường độ thấp chiếu vào nhu mô vú để thu lại hình ảnh tại tuyến vú. Chụp tuyến vú 2 bên, mỗi bên ít nhất 2 tư thế. Chụp X-quang cho phép phát hiện các bất thường và các khối u vú ở giai đoạn sớm, ngay cả khi bệnh nhân chưa sờ thấy. Ưu điểm của chụp mamography tuyến vú là:

-         Thời gian thực hiện nhanh, không xâm lấn, kết quả chính xác, chi phí hợp lý.

-         Phát hiện các bất thường ở nhu mô vú và hố nách 2 bên

-         Phát hiện dấu hiệu vi vôi hóa nhỏ ( dấu hiệu nghi ngờ ác tính) mà siêu âm có thể không đánh giá được.

-         Có thể phát hiện những tổn thương kín đáo mà thăm khám lâm sàng không phát hiện được, các tổn thương trong lòng ống tuyến sữa, các vôi hóa rất nhỏ với độ nhạy là trên 90%.

Chụp nhũ ảnh

Siêu âm tuyến vú- hạch nách có các ưu điểm như:

-         Phương pháp dễ thực hiện, chi phí thấp, không xâm lấn, không gây hại cho bệnh nhân.

-         Không tiếp xúc với tia X nên có thể dùng cho các bệnh nhân mang thai, bệnh nhân nhạy cảm với tia X, trẻ em đang tuổi dậy thì, những người có tuyến vú to, dày…

-         Phương pháp có độ chính xác cao, có thể phát hiện những tổn thương nhỏ đường kính dưới 5 mm.

-         Siêu âm có thể hỗ trợ định vị mũi kim trong sinh thiết kim to khối u vú.

Siêu âm tuyến vú - hạch nách

Các trường hợp khám lâm sàng, siêu âm hay chụp mamography có nghi ngờ sẽ được làm tế bào học, mô bệnh học để chẩn đoán xác định.

HƯỚNG DẪN 5 BƯỚC TỰ KHÁM VÚ TẠI NHÀ

Bước 1: Đứng trước gương và cởi bỏ áo

Bước 2: Dùng tay để kiểm tra ngực

Nâng cánh tay phải lên trên đầu, và dùng tay trái để kiểm tra vú phải. Dùng đệm ngón tay và chuyển động tròn từ đầu vú cho tới nách sao cho hết phần vú để phát hiện:

Ø Có sự thay đổi nào ở viền ngực không?

Ø  Có khối u nào trong ngực hay không?

Ø  Vú có bị sưng hay không?

Ø  Da vùng vú có lồi lõm bất thường không?

Ø  Có sự thay đổi ở núm vú không? 

Đổi tay trái lên trên đầu và dùng tay phải kiểm tra vú trái, tương tự như trên.

Bước 3: Giơ 2 tay lên đầu và quan sát trước gương

Nâng 2 cánh tay giơ lên đầu, và quan sát trước gương xem có các dấu hiệu bất thường như vừa nêu ở bước 2 hay không.

Bước 4: Đặt cánh tay đối diện ra sau cơ ngực và ấn lòng bàn tay xuống để phát hiện xem ngực có bất thường như lồi lõm, nhăn nheo, khác thường về hình dạng không.

Bước 5: Nằm xuống

Ø Bạn nên kê 1 chiếc gối hoặc chiếc khăn tắm ở vai, giơ tay phải lên trên đầu. Tiếp theo, dùng tay trái chuyển động tròn từ núm vú dần ra tới nách, sao cho bạn không bỏ sót phần nào của vú.

Ø Làm ngược lại để kiểm tra vú còn lại và tìm kiếm xem có dấu hiệu nào bất thường không.

Ø Tiếp theo, bạn dùng tay bóp núm vú xem có dịch, nước, hay máu chảy ra không.

Bệnh viện Đa khoa khu vực miền núi phía Bắc Quảng Nam là bệnh viện hạng 1, có trang bị các thiết bị y tế hiện đại như máy hiển vi xét nghiệm tế bào học, siêu âm tuyến vú, Mamography, Xquang tuyến vú, hệ thống máy chụp CT-Scan, hệ thống máy chụp MRI…giúp phát hiện bệnh nhanh và chính xác.

Bs Nguyễn Quang Anh Tuấn - T3G