I. ĐẠI CƯƠNG:

Đau cột sống thắt lưng hay còn gọi là đau lưng vùng thấp (Low back pain) là hội chứng do đau khu trú trong khoảng từ ngang mức L1 đến nếp lằn mông (có thể ở một bên hoặc cả hai bên), đây là một hội chứng xương khớp hay gặp nhất trong thực hành lâm sàng. Khoảng 65-80% những người trưởng thành trong cộng đồng có đau cột sống thắt lưng (CSTL) cấp tính hoặc từng đợt một vài lần trong cuộc đời và khoảng 10% số này bị chuyển thành đau CSTL mạn tính.

II. ĐIỀU TRỊ:

- Thuốc giảm đau: Lựa chọn một trong các thuốc theo bậc thang của tổ chức y tế thế giới: Acetaminophen, efferalgan codein, morpphin… tùy theo tình trạng đau mà điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.

- Thuốc chống viêm không steroid:

 Chọn một trong các thuốc sau:

+ Diclophenac viên 50mg: 2 viên/ngày chia 2 lần sau ăn no. có thể sử dụng dạng ống tiêm bắp 75mg/ngày trong 2-3 ngày đầu khi bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường uống.

+ Meloxicam viên 7,5mg: 1- 2 viên/ngày sau ăn no hoặc dạng ống tiêm bắp 15mg/ngày x 2 - 3 ngày nếu bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường uống.

+ Piroxicam viên hay ống 20mg, uống 1 viên/ngày sau ăn no hoặc tiêm bắp ngày một ống trong 2 - 3 ngày đầu khi bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường uống.

+ Celecoxib viên 200mg, liều 1 đến 2 viên/ngày sau ăn no.

-  Thuốc giãn cơ:  nếu co cơ nhiều

B. Y học cổ truyền:

1. Thể phong hàn thấp:

- Phép điều trị: khu phong tán hàn trừ thấp, thông kinh lạc

- Phương thuốc: Can khương thương truật gia giảm

• Khương hoạt 12g                  Can khương 06g                   Tang ký sinh 12g
• Phục linh l0g                         Quế chi 08g                           Ngưu tất 12g
• Thương truật 08g

 Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.

Nếu kết quả kém dùng độc hoạt tang ký sinh thang.

- Thủy châm: VitaminB12, Vitamin B1, B6, B12: thủy châm: Đại trường du hoặc giáp tích L4-5

- Châm cứu: Giáp tích L1-L5, thận du, đại trường du, hoàn khiêu, ủy trung, dương lăng tuyền, a thị huyệt.

- Xoa bóp: dùng thủ thuật ấn, day, lăn... trên vùng cơ bị co cứng, nếu từ thắt lưng trở xuống thì day huyệt côn lôn cùng bên .

2. Đau lưng do huyết ứ: (đau lưng cấp do thay đổi tư thế đột ngột hoặc vác nặng lệch tư thế.

- Phép chữa: Hoạt huyết hóa ứ, thư cân hoạt lạc :

- Phương thuốc: Thân thống trục ứ thang

• Đào nhân 08g                        Hồng hoa l0g             Đương quy 16g         Cam thảo 04g
• Xuyên khung l0g                  Ngưu tất l0g              Ngũ linh chi 08g       Hương phụ 06g
• Địa long 06-08g                    Tần giao 12g             Khương hoạt 12g      Một dược 12g 
• Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.
• Thủy châm, xoa bóp giống thể trên.
• Châm cứu: Tả các huyệt: Giáp tích L1-L5, thận du, đại trường du, hoàn khiêu, ủy trung, dương lăng tuyền, a thị huyệt.

3. Thể Thận hư: Đau thắt lưng ở người già do thoái hóa cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm

- Phép chữa: Khu phong tán hàn thông kinh lạc, bổ can thận

- Phương thuốc: Bổ thận thang gia giảm hoặc độc hoạt tang ký sinh thang gia giảm.

• Thục địa 12-16g       Bổ cốt chỉ 08g           Đô trọng 12g             Thỏ ty tử 08g
• Tang ký sinh 16g      Tục đoạn 12g            Cẩu tích 16g              Khương hoạt 08-12g
• Phòng kỷ 12g            Độc hoạt 08-12g       Kỷ tử 12g                   Thương truật 08g 
• Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.
• Thủy châm, Châm cứu , xoa bóp giống thể trên

Kỹ thuật viên châm cứu cho bệnh nhân

Kỹ thuật viên xoa bóp cho bệnh nhân

Ngoài các phương thuốc cổ phương ở trên có thể dùng đối pháp lập phương tùy theo từng chứng trạng và người bệnh để tăng hiệu quả.

III. PHÒNG BỆNH:

Tư vấn cho bệnh nhân hiểu rõ về bệnh và thực hiện các biện pháp tránh tái phát đau vùng thắt lưng: làm việc đúng tư thế đặc biệt tư thế đúng khi mang vật nặng, tránh xoắn vặn vùng thắt lưng, nên bơi hàng tuần, tập luyện các động tác làm chắc khỏe cơ bụng, cơ lưng…

                                                                                               Bs. Nguyễn Minh Hiền - Khoa Y Dược Cổ Truyền

Nguồn: Khoa Y học cổ truyền trường đại học Y dược TP Hồ Chí Minh, Yêu Thống p294-300